ETXERAT (2021-X-1). Unai Fano Aldasoro euskal preso politikoa Basauriko espetxera itzuli zen joan den asteartean, irailaren 28an, bigarren graduan (pandemia zela-eta berrogeialdia igarotzeko isolamendu erregimenean); Espainiako Auzitegi Nazionaleko Lehen Sekzioaren autoak fiskalaren helegitea baiesten baitu, bi aldiz baieztatutako hirugarren graduan aurrera egitea indarrik gabe utziz.
Larrabetzuko presoa, 2008tik espetxean dagoena, 2021eko urtarrilean atera zen, Basauriko espetxeak proposatuta hirugarren graduan sailkatu ostean, eta Espetxe Idazkaritza Nagusiak berrestuta. Egunero itzultzen zen espetxera lotara. Ekainaren 6an, Espetxe Idazkaritza Nagusiak administrazio-ebazpen berri bat eman zuen, 86.4 aplikatuz, hirugarren gradua mantentzeko eta espetxean lo egitetik salbuesteko kontrol telematikoa eginez, eskumuturreko elektroniko batekin espetxetik kanpo zigorra betetzen jarraitzeko. Fanok bi alaba txiki ditu.
Auzitegi Nazionalaren orain arteko autoa -irailaren 23an eman zen- Basauriko Tratamendu Batzordeak euskal presoa graduan aurrera egiteko hartutako erabakiaren aurka fiskaltzak jarritako errekurtsoa onartu ondoren iritsi da, Espetxe Idazkaritza Nagusiak eta Espetxe Zaintzako Epaitegi Zentralak bermatua.
Fiskaltzak jarritako errekurtsoak izapidetu bitartean, Unai Fano berriz sailkatu zen hirugarren graduan beste ebazpen baten ondoren -ekainaren 6koan-, kontrol telematikoaren modalitatearekin eta Espetxe Idazkaritza Nagusiaren abal berri batekin.
Auzitegi Nazionalaren autoak baliorik gabe uzten du Espetxe Idazkaritzaren lehen ebazpena, ez ordea bigarrena, eta, beraz, ebazpen judizial honek ez luke Unai Fanoren hirugarren graduan eraginik izan behar, sailkapen horri eutsi behar baitzaio.
Etxerat elkartetik besarkada eztua helarazi nahi diegu, bai Unairi, zein bere senidei. Etxerat-ek publikoki salatu nahi du euskal presoei orokorrean aplikatzen zaien salbuespena. Izan ere, kasu honetan, Auzitegi Nazionalaren autoa salbuespenezkoa da salbuespenaren barruan; duela bederatzi hilabetetik kalean zegoen pertsona baten birgizarteratze-eskubidea urratzen baitu, ezarritako baldintza guztiak errespetatuz eta bere bizitza aske berregiten saiatuz, bikotekidearekin, alabekin eta ingurukoekin batera.
Dei zuzena egin nahi diegu euskal eragile politiko eta sozialei, sindikatuei eta erakundeei, euskal presoen aurkako salbuespenaren amaieraren alde lanean jarraitzeko, eta gizarteari dei egiten diogu egingo diren mobilizazioetan parte har dezan, salbuespen-politikaren ondorioak salatzeko.